We hebben steeds minder kerken nodig voor onze vieringen en diensten. In veel dorpen zal binnen tien jaar de laatste kerk gesloten worden. Wat moet je dan met die lege kerkgebouwen? We vragen het diverse deskundigen. Deze week Eddy Oude Wesselink van het Katholiek Centrum voor Welzijnsbevordering in Overijssel. Hij veronderstelt dat de sluiting van een kerk in de buurt voor veel mensen het einde betekent van een actief geloofsleven.
Door Eddy Oude Wesselink
Eigenlijk worden kerken gesloten door de mensen die er niet meer naar toe gaan en er niet aan bijdragen. Het bestuur moet handelen, maar kan het moeilijk goed doen. Daarbij komt dat er steeds minder voorgangers zijn. Alleen in de Eucharistische Centra en in kerken met veel actieve vrijwilligers is nog elk weekend een viering en zijn andere bijeenkomsten. Zij houden met hun inzet de gemeenschap levend. Of de sluiting nou een lang of kort proces is: het is een proces met vele stappen dat zorgvuldig moet worden doorlopen. Dat is een voorwaarde op basis waarvan het Parochiebestuur een besluit neemt dat vervolgens bekrachtigd moet worden door de Aartsbisschop.
Welke kerk sluiten: de andere kerk of onze kerk?Het sluiten van een kerk doet velen pijn. De kerk heeft door de jaren heen een grote betekenis gekregen. Als je er binnen treedt kom je al in een bepaalde stemming. Niet omdat de stenen dat uitstralen, maar omdat wijzelf dat zo ervaren. Er is immers veel gebeurt: verdriet en vreugde gedeeld in de familie en de gemeenschap. Deze levenservaringen zijn verbonden aan die ruimte.
Als er dan onzekerheid ontstaat over de toekomst van die kerk hoor je mensen verzuchten: “liever een andere kerk dan de onze”. Niet dat je het een ander wel gunt, je gunt het ook jezelf niet! Het sluiten van een kerk doet pijn.
Voor velen is het helaas ook het einde van actief geloofsleven. Maar eerlijk gezegd snap ik dat niet. Je gelooft toch niet in de pastoor of in het gebouw? We zijn toch Gods Volk onderweg! Ook de teleurstelling van leegloop en kerksluiting is toch te overwinnen?
Is een kerk een gebouw of gemeenschap?Wanneer je naar een dienst of viering gaat van een andere geloofsgemeenschap merk je soms ineens dat je je niet overal thuis voelt. Niet dat de mensen niet aardig en gastvrij zijn. Maar met andere gebeden en liederen is een viering ineens zo anders, dat je je vreemd voelt. Je voelt je een vreemde. Dat duidt er op dat het gevoel van gemeenschap meer in de viering en in de mensen zit dan in het gebouw. Aan de ruimte kun je wel wennen, maar de vieringen wennen niet zo.
De geloofsgemeenschap is niet zomaar een gemeenschap.Een band opbouwen kost vele jaren, om je ergens thuis te voelen dus ook. Gedwongen door de omstandigheden moest een geloofsgemeenschap eens ‘verkassen’. Plotseling een half jaar naar een ander kerkgebouw uitwijken. Tot hun eigen verbazing beviel dat redelijk goed, ontstond er een thuisgevoel. Deze ervaring relativeert de betekenis van het eigen gebouw. Het versterkt mijn indruk dat een vertrouwende gemeenschap in een ander gebouw sneller went dan een nieuwe gemeenschap in het oude gebouw. Ons geloof moeten we minder afhankelijk maken van het gebouw, maar meer van de Heer en Zijn Volk.
Welkom of ‘zo zijn onze manieren’Belangrijk bij het verhuizen is de gastvrijheid vanuit de ontvangende gemeenschap. Helaas is vaak de ervaring opgedaan dat die gastvrijheid beperkt is. Men wil niet iets ter sprake brengen, laat staan veranderen. Misschien is dat wel de reden dat mensen soms nu al zeggen: als mijn kerk dicht gaat stop ik ermee. Het zou ons als christenen sieren als we de pijn zouden verdelen, de ‘thuislozen’ verwelkomen. Dat niet alleen de ‘verhuizers’ veranderen, maar ook ‘thuisblijvers’. Het is niet moeilijk naar elkaars ervaringen te luisteren en dan samen naar de toekomst te kijken. Het biedt een goede kans de oude gewoontes wat meer ‘bij de tijd’ te brengen.
Is een kerk een middel of een doel?Uit bovenstaande blijkt mijn voorkeur: de kerk als gebouw is een (tijdelijk) middel. De gemeenschap die er samenkomt en daar viert: daar gaat het om. Dat is de echte kerk. Dat zijn we een beetje vergeten, in het ‘Rijke Roomse Leven’ zijn we het zicht daarop kwijt geraakt. We raakten gewend, we bleven steken.
De nieuwe tijd biedt de kans te bepalen waarom het eigenlijk gaat. Daarbij vallen er – voorheen belangrijke – zaken weg. We worden een arme, zoekende kerk die bescheiden, van onder af naar de wereld kijkt. Niet meer vanaf de hoge (kerk-) toren toekomst kerken
Het bericht Eddy Oude Wesselink: Sluiting kerk is voor velen het einde van een actief geloofsleven verscheen eerst op Opinie in Salland.
…
Het hele artikel is te lezen op www.Salland1.nl
Het bericht Eddy Oude Wesselink: Sluiting kerk is voor velen het einde van een actief geloofsleven verscheen eerst op Salland TV.